Dış politika analisti Sezer, Putin'in "tahıl koridoru" tepkisini değerlendirdi

Kardelen Eda Demirkıran

ANKARA- Dış politika analisti Aydın Sezer, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna tahılının gelişmekte olan ülkeler yerine Avrupa'ya gittiğine yönelik sert tepkisini değerlendirdi. Sezer, "Putin'in tepkisine bakarak kasım ayından sonra anlaşmanın uzatılmayacağı sonucunu çıkartabiliriz. İkincisi, anlaşmanın içeriğinde gemilerin nereye gideceğine yönelik açık ve net bilgi olmadığı için şu aşamada, 'Ben bunu bozuyorum' deme riskini alamaz diye düşünüyorum. Putin'in 'Erdoğan ile görüşeceğim' demesi de bunu zamana yayacağını ve rahatsızlığını daha belirgin hale getireceğini gösteriyor." diye konuştu.

Rusya Devlet Başkanı Putin, temmuz ayında sağlanan tahıl koridoru anlaşması kapsamında Ukrayna tahılının sevkiyatının büyük bölümünün Avrupa’ya gittiğini, bu nedenle gelişmekte olan ülkelerin anlaşmadan faydalanamadığını belirtti. Putin, Vladivostok Ekonomik Forumu’nda yaptığı konuşmada, 87 gemiden sadece ikisinin bu ülkelere gittiğini ve bu nedenle anlaşmanın gelişmekte olan ülkeler için bir “aldatmaca” olduğunu söyledi. Bu konuyu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşeceğini de belirten Putin, "Ukrayna tahılının güzergahını değiştirmeyi düşünmeliyiz" ifadelerini kullandı.

"İzin gibi algılandı"

Tahıl anlaşmasının, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in hem Moskova'yı hem Kiev'i ziyaret ederek gelişme yolundaki ülkelerin gıda kriziyle karşılaşmamaları için bulduğu bir formül çerçevesinde başladığını anımsatan Sezer, "Daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın fiilen devreye girmesiyle, BM ve Erdoğan arasındaki ortak çabalar sonucu bu tahıl anlaşması imzalandı. Buradaki temel perspektif, gelişme yolundaki ülkelere gıda krizinden etkilenmemeleri için bu amaçla verilen bir 'izin' gibi algılandı. Zira Ukrayna'ya özellikle Odessa'ya deniz ablukası uygulandı. Bu ablukanın gıda ürünleri ya da tahıl için istisna sayılması anlamına geliyor. Birinci boyutu bu şekilde" dedi.

Anlaşma kasımda sona eriyor

Sezer, ikinci boyut olarak, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seslendirmesi üzere sadece Ukrayna tahılının yetmeyeceği, Rus tahıl ve gübresinin de dünya piyasalarına çıkması gerektiği bağlamında BM ile Rusya arasında aynı gün İstanbul'da bir anlaşma imzalandığını hatırlatarak, "Bu dört aylık bir anlaşma ve kasım ayında sona eriyor. Ama Rusya'nın BM ile imzaladığı anlaşma 3 yıllık bir anlaşma" diye ekledi.

"Anlaşmanın uzatılmayacağı sonucu çıkar"

Sezer, Rusya'nın anlaşmanın bu şekilde uygulanıyor olmasından rahatsızlığını yüksek sesle dile getirdiğini ifade etti. İlk olarak, Putin'in tepkisine bakarak kasım ayından sonra anlaşmanın uzatılmayacağı sonucunun çıkarılabileceğini kaydeden Sezer, "İkincisi, anlaşmanın içeriğinde gemilerin nereye gideceğine yönelik açık ve net bilgi olmadığı için şu aşamada 'Ben bunu bozuyorum' deme riskini alamaz diye düşünüyorum. Putin'in 'Erdoğan ile görüşeceğim' demesi de bunu zamana yayacağını ve rahatsızlığını daha belirgin hale getireceğini gösteriyor. Putin, anlaşmanın uzatılması söz konusu olursa, tahılın gideceği ülkelerin bölgesel olarak belirlenmesini isteyebilir" sözlerini ifade etti.

"Ey Zelenskiy senin de haberin olsun"

Putin'in Erdoğan ile görüşmesinin bir sonuç vermeyeceğini belirten Sezer, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bu anlaşma, Türkiye ile Rusya arasında imzalandı ama biz Ukrayna ile de aynı anlaşmayı imzaladık. Ukrayna ve Rusya birbiriyle anlaşma imzalamadığı için biz bu anlaşmanın tarafı değil, sadece kolaylaştırıcısıyız. Dolayısıyla 'Erdoğan'a bunu söyleyeceğim' demek, 'Ey Zelenskiy senin de haberin olsun' anlamına geliyor. Bu da Erdoğan'ın Zelenskiy ile bu konuda görüşmesi anlamına gelir. Fakat Ukrayna'nın da tahılı 'A ülkesine göndermeyeceğim, B ülkesine göndereceğim' demesini de beklememek lazım. Yeni bir müzakere turunda bu şart, anlaşmaya dahil edilebilir."