Cezayir ile Fas arasında liman savaşı

AZE Haber Ajansı

Cezayirli yetkililerin doğruluğunu inkâr etmediği bir belgeye göre Cezayir ve Fas arasındaki sınırlar, 10 Ocak 2024 tarihinden itibaren kara, deniz ve hava trafiğine tamamen kapatıldı. Cezayir Bankaları ve Finansal Kurumları Meslek Birliği'ne atfedilen ‘Belge 29’, nakliye veya transit olsun, Fas limanları üzerinden yapılan her türlü ticari işlemin yasaklanmasını şart koşuyor. Bu gerilimi tırmandıran adım, nüfuz mücadelesinin rekabet aşamasından çatışma aşamasına geçmesinin ardından iki ezeli komşunun bölgedeki ticareti kontrol altına almak amacıyla başlattığı ‘karşılıklı vergiler’ bağlamında geldi.

Üzerinde ‘gizlidir’ damgası bulunan Belge 29, Cezayir Bankaları ve Finansal Kurumları Meslek Birliği Başkanı tarafından Cezayir Limanlarının Genel Müdürlerine gönderildi. Anlaşma, ‘Fas limanlarından yeniden nakliye veya transit geçişi sağlayan taşımacılık sözleşmelerine yönelik herhangi bir yerelleştirme sürecinin reddedilmesini’ şart koşuyor.

Belgede, şirketlerin, aktarma veya transit geçişin Fas limanları üzerinden gerçekleşmediğini ekonomik yetkililerden teyit etmesi gerektiği vurgulandı; bunlardan en önemlisi ABD'nin Rabat Büyükelçisi Puneet Talwar, 17 Ocak 2024'te ziyaret etti. Bunların en önemlisi, 17 Ocak 2024'te Cezayir'e yönelik kargo operasyonlarının çoğunun geçtiği liman olan Tanca Med limanını ziyaret etti. Yasak, nakliye maliyetlerinin artmasına, ithal malların fiyatlarının artmasına ve boşaltma sevkiyatlarının gecikmesine neden olacak. Fas medyası, Valencia Limanı’nın, 2024 Mali Kanunu verilerine göre cari yıl için beklenen ithalat değerinin 43,5 milyar dolar olduğu tahmin edilen ve 2025'te 47,4 milyar dolara ulaşması beklenen Cezayir'e alternatif olduğunu doğruladı.

Limanlar, bu etkiyi gerçekleştirmenin en önemli stratejik ve hayati araçlarından birini temsil eder. Fas, Tanca-Med Limanı gibi limanları kurarak ve geliştirerek uluslararası deniz ticareti eksenlerini kontrol etmeyi amaçlıyor. Fas'ın en önemli yatırımlarından biri, Atlantik Okyanusu'nu Sahra Altı Afrika ülkeleriyle bağlama planının temelini oluşturan Dakhla Limanı'dır. Dakhla limanı, Fas Kralı 6. Muhammed tarafından başlatılan ve Mali, Nijer, Burkina Faso ve Çad ülkelerinin Dışişleri Bakanları’nın 23 Aralık 2023’te Marakeş'te Fas liderleriyle buluştuğunda kabul ettiği, Sahra altı ülkeleri Atlantik Okyanusu'na bağlama planının veya ‘Atlantik Girişimi’nin temel taşını temsil ediyor.

Batı Afrika ülkeleri, Cezayir için umut vaat eden bir pazar oluşturuyor. Cezayir, ‘ekonomiyi petrol bağımlılığından kurtarma’ amacı güden politikalarının başarılı bir şekilde sonuçlanmasıyla, petrol dışı ihracatını artırmayı başardı. Bu başarıda, gümrük kısıtlamalarının kaldırılması, kara kıtasındaki ülkelerle deniz ve hava seferlerinin artırılması gibi bir dizi kararın etkisi bulunuyor. Ayrıca, ülkenin tarihinde ilk kez yurtdışında şube açma girişimi, Senegal ve Moritanya'da başladı.