"Türkiye’ye F-16 satışı ulusal çıkarlarımıza uygun"

ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye olası F-16 savaş uçağı satışı konusunda görüş bildirdi. Kongre'ye gönderilen mektupta, bu satışın ABD'nin ulusal güvenlik çıkarlarıyla uyumlu olacağı ve NATO’nun uzun vadeli birliğine hizmet edileceği belirtildi.

Reuters’in haberine göre; Türkiye, Ekim ayında ABD'den 40 adet Lockheed Martin yapımı F-16 avcı uçağı ve mevcut savaş uçakları için 80'e yakın modernizasyon kiti satın almak için talepte bulunmuştu. Washington, şu ana kadar standart silah satış sürecinden geçmesi gerektiğini ifade ederek satışla ilgili herhangi bir görüş belirtmekten kaçınmıştı.

İlk Reuters tarafından açıklanan 17 Mart tarihli Dışişleri Bakanlığı mektubu, ABD Dışişleri’nin üst düzey yasama yetkilisi Naz Durakoğlu tarafından imzalandı. Mektupta, Türkiye'nin Ukrayna'ya desteği ve savunma bağları "bölgede kötü niyetli etki için önemli bir caydırıcı" olarak nitelendirildi.

Kongreye sunulan mektupta, satış için herhangi bir güvence veya zaman çizelgesi sunulmazken, Ankara'nın Rus S-400 sistemlerini satın almasının ardından Washington'un cezai eylemlerinin "ödenen önemli bir bedel" olduğu vurgulandı.

Mektupta, "Yönetim, yine de, Türkiye ile uygun ABD savunma ticaret bağları tarafından desteklenen ABD ulusal güvenliği, ekonomik ve ticari çıkarlarının yanı sıra uzun vadeli NATO ittifakı birliği ve çıkarlara hizmet edileceğine inanıyor." açıklamasına yer verildi. Söz konusu satışın, ABD Dışişleri'nin onayının ardından Kongre’nin onayına sunulacağı da belirtildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden ile 10 Mart'ta yaptığı telefon görüşmesinde, Türkiye'nin ABD'den 40 yeni uçak alımı ve mevcut F-16'ların modernizasyonunu içeren talebinin en kısa sürede neticeye ulaştırılmasını beklediğini ifade ederek, savunma sanayii alanında Türkiye'ye yönelik tüm haksız yaptırımların kaldırılmasının zamanının çoktan geldiğini dile getirmişti.

Yabancı ülkelere silah satışı nasıl işliyor?

ABD'nin yabancı ülkelere silah satışlarına onay veren Dışişleri Bakanlığı, resmi satış onayından önce Kongre’nin satışa ilişkin talebi ya da sorusu olursa bunlara mektup ile yanıt vererek yönetimin yaklaşımını ortaya koyuyor.

Bakanlık, ‘Silah İhracatı Kontrolü Yasası (Arms Export Control Act)’ çerçevesinde ilgili silah satışına onay verdiğinde bunu resmi bir bildirimle Kongre’ye iletiyor. Dışişleri Bakanlığı’nın silah satış onayları, ABD yönetimi açısından bir sorun teşkil etmediği anlamına geliyor.

ABD Kongresi’nin 30 iş günü içinde Bakanlığın kararına itiraz etmemesi durumunda, yönetim satışın yapılmasına onay verilen ülke ile satış paketinin içeriği için görüşmelere başlıyor. Bu görüşmelerin sonunda ABD, o ülkeye bir teklif mektubu sunuyor; teklife olumlu yanıt aldığı takdirde de tedarik işlemi gerçekleşiyor.

Herhangi bir yasanın geçmesi için ABD’deki her iki meclis tarafından da onaylanması gerekiyor, yasanın kanunlaşması için ise ayrıca Başkan tarafından imzalanması gerekiyor. Eğer Başkan, kanunu veto ederse, Kongre'nin her iki meclisi kanunu üçte iki çoğunluk ile yeniden geçirebiliyor, bu durumda Başkan’ın imzası olmadan yasa kanunlaşıyor.