İlaç sektörü S.O.S. veriyor

AZE Haber Ajansı

MEHMET ALİ EKMEKÇİ/ BURSA- Hızla artan kur nedeniyle üreticiler ürettiği ilacın fiyatı maliyetlerini karşılamadığı gerekçesi ile üretim kısıtlamasına gitti. Bu da ülke genelinde özellikle yoğun talep gören ilaçlarda sıkıntı yaşanmasına yol açtı. İlaç yokluğu hem hastaları hem de eczaneleri mağdur ediyor. Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarında yaşanan artış sebebiyle grip, soğuk algınlığı, öksürük ve antibiyotik ilaçlarında ciddi yetersizlikler yaşanıyor.  

Bursa’nın köklü eczanelerinden olan Setbaşı Eczanesi’nin sahibi Zülali Durmaz, ilaç yokluğunun 3 ana sebebi olduğunu söyledi. Üretim maliyetlerindeki artış, Sağlık Bakanlığı’nın fiyat konusunda düşük oran belirlemesi, hammadde ve üretim araçları sıkıntısını ana sebepler olarak sunan Durmaz, “Üretici firmalar; işçilik ücretindeki yıllık yüzde 100’e yakın zam, üretim araçları olan doğal gaz ve elektrikte gerçekleştirilen yüzde 200’lük artış, ürün ambalaj ve etiketlerinde yaşanan yüzde 150’lik artış ürün fiyatlarına yansıttı. İlaçta yaşanan fiyat ve hammadde sıkıntısı sebebiyle ilaçlar piyasada bulunamıyor. Depolardan ilaçları günde 1-2 tane, bazen haftada 1 tane tevzi olarak alabiliyoruz” dedi. 

2020 yılına kadar ilaç fiyatlarına çok farklı bir durum olmadıkça yılda 1 kez zam yapıldığını, 2020'den sonra yılda 2 kez zam yapılmaya başlandığını kaydeden Durmaz, şunları aktardı:

Euro kuru 10.75 lira: Hızla artan kur sebebiyle üreticiler ürettiği ilacın fiyatı maliyetlerini karşılamadığı gerekçesi ile üretim kısıtlamasına girdi. En son 2022 yılı temmuz ayında güncellenen euro kurunu Sağlık Bakanlığı temmuz ayında 7,86 olarak belirledi. Son artışla 10.75 liraya geldi.

Depolardan ilaçları günde 1-2 tane alabiliyoruz: Üretici firmalar; işçilik ücretindeki yıllık yüzde 100’e yakın zam, üretim araçları olan doğal gaz ve elektrikte gerçekleştirilen yüzde 200’lük artış, ürün ambalaj ve etiketlerinde yaşanan yüzde 150’lik artışı ürün fiyatlarına yansıttı. İlaçta yaşanan fiyat ve hammadde sıkıntısı sebebiyle ilaçlar piyasada bulunamıyor. Depolardan ilaçları günde 1-2 tane, bazen haftada 1 tane tevzi olarak alabiliyoruz.

Bulunamayan ilaçlar: En fazla talep edilen ve piyasada bulunamayan ilaçlara gelince çocuk antibiyotik ilaç gruplarının tamamına yakını tedarik edilemiyor. Bunun yanı sıra yetişkin antibiyotik ilaç gruplarının yarısına yakınında sıkıntı yaşanıyor. Enjektabl formdaki antibiyotiklerin tamamına yakını yine bulunamıyor. Ağrı kesici ve grip ilaçlarının yarısından fazlası, mide ilaçlarından tabletlerin birçoğu, şurupların yarısından fazlası, tansiyon ilaçlarının yarısına yakını, diüretiklerin bir kısmı, kan sulandırıcıların bir kısmı, göz damlalarının bir kısmı, öksürük şuruplarının çoğu, burun damlalarının yarısından fazlası ve doğum kontrol ilaçlarının tamamına yakınında aynı sorunla karşılaşıyoruz.

Bir hasta gece 4-5 nöbetçi eczane gezmek zorunda kaldı: Hastalar artık "İlaç olsun da muadil, jenerik veya orijinal fark etmez yeter ki ilaca ulaşayım" diye düşünüyor. Nöbetlerde hastaların bilgisi dahilinde zaman zaman muadil ilaç vermek zorunda kalıyorduk, fakat son tuttuğumuz nöbette hastaya verecek muadil ilaç bile bulamadık. Bir hastanın gece 4-5 tane nöbetçi eczane gezmek zorunda kaldığına şahit olduk.

Eczacılar da olumsuz etkileniyor: İlaç yokluğu sebebiyle eczacılar olarak hem maddi hem de manevi açıdan zor durumda kalıyoruz. İlaç yokluğu ekonomik olarak bizleri de olumsuz etkiliyor. Hastaların ilaca erişemiyor olmasına da üzülüyor ve bu sorunun bir an önce çözülmesini bekliyoruz.

Bursa Eczacılar Odası Başkanı Okan Şahin de vatandaşların ilaca ulaşamadığını, bu yıl özellikle çocuk ilaçlarında ciddi sıkıntılar oluştuğunu anlattı. Şahin, şöyle konuştu:

İlaç zammı önemli: AKUT durumda kullanılan ilaçların yokluğu daha fazla insanı etkilemeye başladı. İlaç firmalarıyla bakanlık görüşmeleri sonrası şubat ayında her yıl gerçekleşen euro kuru güncellemesi erkene çekildi. İlaç zammı kıymetli, önemli bir süre rahatlama sağlayabilir. Ancak ilaçta dışarı bu kadar bağımlı olmanın sıkıntıları ilerleyen dönemde yeniden baş gösterir. Çocuk ilaçları arasında antibiyotik grubuna hastalar erişemiyor. Ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar, etken madde kaynaklı, cam şişe ya da ambalaj kaynaklı olarak bulunamıyor.

İlaç sektörüne Togg modeli: İlaçların Türkiye’de üretilmesi neredeyse imkansız. Dünyada yeni bir ilacın AR-GE’si ve yeni bir etken maddenin bulunması için 2 milyar dolarlık bütçe gerekiyor. Türkiye’nin ilaç sektörü bütçesi toplamda 6-7 milyar dolar arasında. Türkiye’de böyle bir firmamız yok. Devlet yerli ve milli aracımız Togg’da farklı destekler yaptı. Yerli ilaç sanayinde de yerli üretim için böyle bir iklim oluşturulması lazım. Birkaç firma birleşecek ve devlet de kendilerini destekleyecek. 

İlaçların gümrükte bekletildiği iddiaları: Haziran ve temmuz aylarına kıyasla eylül sonrasında yüzde 50’ye yakın bir hasta artışı oldu. Aralık ve ocak ayları hastalık için en yoğun aylardır. Öte yandan ilaçlar ecza deposundan isteseniz dahi kısıtlı gönderiyor. İthal ilaç firmaları kasım ayında yılı kapatıyor. Kanser, kronik ve şeker gibi hastalıkların ilaçları aralık ayında sevk edilmiyor. Ocak ayının ortasından itibaren sevkiyat yapılıyor. Bazı ilaç firmalarının gümrükte ilaçları beklettiği ve zam geldikten sonra Türkiye’ye ilacı sürdüğü iddiaları da var.