Deprem yükünü taşıyamayacak tüneller

AZE Haber Ajansı

İSTANBUL - Hızlı ve güvenli ulaşım hakkını mümkün kılan metro sistemleriyle ilgili İstanbul'daki tabloyu paylaşan Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Pelin Alpkökin, 3,5 milyon insanın kullandığı metro sistemi için hangi projelerin devrede olduğunu, HIZRAY projesinin devreye girmesiyle İstanbulluların hayatının nasıl değişeceğini, metro sistemlerinin olası bir deprem için neden önemli olduğunu, Sabiha Gökçen'den Beylikdüzü'ne metro projesinin İstanbul ulaşım sorununu nasıl kökten etkileyeceğini ve hükümetin hangi projeleri engellediğini anlattı.

İTÜ Öğretim Üyesi ve İBB Genel Sekreter Yardımcısı Pelin Alpkökin, 2019 seçimlerinde görev geldiklerinde metro sistemiyle ilgili tabloyla karşılaştıklarında "bir kaç gün uyuyamadığını" belirterek "deprem yükünü taşıyamayacak onlarca tünel açılmış ve bunlar iki yıl boyunca betonla güçlendirilmemiş" dedi.

Alpkökin İstanbul'un raylı sistemleriyle ilgili şunları söyledi:

İstanbul gibi ekonomik turistik merkez olan şehirlerde ana omurganın raylı sistemlerle taşınması gerekirken karayolu hâlâ ağır basıyor. İstanbul Kart verilerine baktığınız zaman metrolar 2019 öncesinde yüzde 30 civarında iken açacağımız iki hatla birlikte bu oran yüzde 45'lere ulaşacak. Gelişmiş ülkelerde ise bütün toplu taşıma ağının içerisinde metroların oranı yüzde 50 ve üzerinde olması gerekiyor. Çünkü zaman ve araz bizim gibi şehirlerde çok kısıtlı. 2025-26'de metronun ulaşım ağını 450 km'ye çıkaracağız. İşte o zaman İstanbul olması gereken yere evrilmiş olacak.

Metro sadece harita üzerinde bir çizgi değil. Cİddi bir istihdam ve ekonomik kazanç. Yoğun zamanlarda 3500 kişi çalışıyor. Metro öyle bir alan ki akademi gibi... Her mühendisliğin uygulandığı bir alan. Mart ayında açacağımız Çekmeköy-Sultangazi-Sultanbeyli ile Ataköy- İkitelli metro hattının üzerinde birer de kreş açacağız... Kent lokantaları da açacağız...

HIZRAY, projesiyle ilgili de bilgi veren Alpkökin, " Daha fazla hız, konfor ve ekonomiye daha fazla katkı amacıyla Sabiha Gökçen'den Beylikdüzü'ne bir hız ray tasarladık ve tamamen yer altında. Yeşil alanı etkilemeyecek, bina stoğunun en yoğun olduğu alanın altında olacak. Günde 1,5 milyona kadar insanı taşıyabilecek bir sistem. Bu projeyi pandemiden beri çalışıyoruz. Boğaz'ın altından geçecek. Projeyi Ulaştırma Bakanlığı'na sunduk. Uluslararası bir çok kredi ve finans kuruluşlarına tanıttık projeyi. Bu İstanbul için mega ötesi proje. Bu sadece maliyetle ölçülemez. Her bir metro aslında bir mega proje ama HIZRAY bunun 10 katı. Bütün tasarımıyla ve raylı sisteme entegrasyonuyla, İstanbul'un bina stoğunun en yoğun olduğu bölgede tuttuğumuz için İstanbul'un kuzeyindeki yeşili yok edecek kentleşme baskısını engellemiş olacağız, su havzalarını korumuş olacağız dedi.

Ekrem İmamoğlu göreve geldikten sonra temmuz ayında göreve başladığını anlatan Alpkökin, 2019 öncesi metro sisteminin genel tablosunu gördüğünde bir kaç gece uyuyamadığını belirten Doç. Dr. Pelin Alpkökin şöyle devam etti:

"İşletme halinde olan yer üstünde 233 km iken yer altında ihalesi yapılmış, bir kısmı başlanmış, bir kısmı başlanmamış, bazıları kağıt üzerinde yüklenicilere borçları olan, yüklenicilere hak edişlerini ödeyeceğimiz ama kasamızda bir kuruşun olmadığı 140 km olarak planlanan uygulanabilir detayda projesi bile yok. İstanbul deprem kuşağında. Yer altında şu an hummalı bir şekilde 15 bin kişi çalışıyoruz. Deprem için çok tehlikeli oluşturan tüneli açılmış ama olası bir depremin yükünü taşıyamayacak betornarmesi yapılmamış onlarca tünel vardı ve bunlar 2 yıla aşkın bir süre bırakılmış.

Mesela Dudullu -Bostancı metro hattının yapımına başlanmış , minibüs caddesi aksında 60'lardan kalma bina stoğu var. 20, 25 hatta 10 metre derinlikte tüneller açılmış ve iki yıla yakın bunların betonarmesi yapılmamış. Bunun 5 kuruş parası yoktu ve böyle bir devraldık. Baştan tasarlasaydık inanın daha ucuza mal edebilirdik. Çünkü yarım kalmış projelere kimse kredi vermek istemedi.

İBB Meclis ve Hazine'den onay için bekletildiğimiz zaman oldu projelerimiz için. Bu basit kayıt aslında. Bunun için 1 yıl bekletildiğimizi biliyorum. Bu projelerde finansal sürdürülebilirlik çok önemli.

Aynı anda 10 metro yapılması bir dünya rekoru gerçekten. Her kredi onayında aylarca beklersek buradaki belirsizler projelerdeki performansı düşürüyor.'' açıklamasını yaptı.