Evren hem genişliyor hem ısınıyor

Hale Tuna Kuterdem

ANKARA- Evren zannedilenin aksine girerek ısınıyor. Bilim insanları, ısınmanın belli bir seviyeyi aşması durumunda kara deliklerin ve süpernovaların çılgınlar gibi hareket edeceği, Güneş’in renginin yeşile döneceği, gezegenlerin birbirleriyle çarpışacağı tahmininde bulunuyor.

Evren 10 milyar yılda 10 kat ısınmış

Tayvanlı bilim insanı Yi-kuan Chiang ve ekibi, geçen martta bilim dünyasını şaşırtan bir buluşa imza attı. Kozmik gazların sıcaklıklarını ölçerek, evrenin son 10 milyar yılda 10 kat ısındığını keşfetti.

Bilim insanları, 100 yıl önce evrenin giderek artan biçimde genişlediğini buldu. Yıldızlar, gezegenler ve galaksiler giderek artan hızda birbirlerinden uzaklaşıyor, aralarındaki mesafe büyüyor. Bilim insanlarına göre evren büyüdükçe daha soğuk olması bekleniyordu. Büyük patlama olduğunda, evren çok daha yoğun ve daha sıcaktı. Uzay genişledikçe soğudu ve bu sayede yıldızlar, gezegenler vb. oluşabildi. Yi-kuan Chiang ise bu teorinin tam tersini ortaya koydu.

Tayvanlı bilim insanlarının elde ettiği ölçümler şaşırtıcıydı. Yeryüzüne yakın olan kozmik bulutların sıcaklığı 2 milyon Kelvin dereceye ulaşıyordu. Bu, uzakta olan kozmik gaz bulutunun sahip olduğu sıcaklıkların yaklaşık 10 katıydı. Uzayda ne kadar uzağa bakılırsa, o kadar geçmişe gidildiğini belirten bilim insanları, en uzaktaki gazın daha soğukken, yakındaki gazın 10 kat daha sıcak olacağını vurguluyor. Bunun nedeninin kütle çekim güçlerindeki çöküş olduğu tahmin ediliyor. Evren genişledikçe, kütle çekim gücü de devreye girerek gaz ve karanlık maddeyi kendisine çekiyor. Yoğunlaşma da sıcaklığın artmasına yol açıyor.

Daha da ısınırsa ne olur?

Aslında evren 13,7 milyar yıl önce oluşurken inanılmaz sıcaktı. Ya yine o sıcaklıklara gelirse ne olacak? Bilim insanları olacakları şöyle özetliyor:

• Evren ısındığında Güneş de ısınır. Sıcaklığı 30 bin Kelvin dereceyi gördüğünde, püskürttüğü bütün metaryaller iyonize olurlar. Güneş çevresinde yüzük şeklinde nebula oluşur. Isınma sürdükçe, hidrojenin birkaç bin derecede iyonlaşması sonucu nebula pembe renk alır. Güneş, sıcaklığı 50 bin Kelvin dereceye ulaştığında, rengi yeşilin tonlarına dönüşür.

• Artan sıcaklık, enerji artışı anlamına gelir. Daha fazla enerji, daha fazla galaksinin çarpışmasına yol açar. Sonunda ısınan gazlar x ışınları salınmaya başlanır. Kara deliklerde ve nötron yıldızları çıldırmış tepkiler verir. Bütün galaksilerin şeklini değiştirebilirler.

• Moleküllerin enerji yüklenmesiyle, evrende daha fazla ve daha kuvvetli mazerler görebiliriz. Bilim insanları geçenlerde şimdiye kadarki en uzak mazeri keşfetti. O kadar parlak ki sadece bir ışınım dalgası, 6 bin Güneş’in ışığından bile daha parlak. İleride belki ondan da güçlü mazerler keşfedilebilecek.

• Evren ısındıkça, kozmik radyasyon da daha güçlü hale geliyor. Bu, yeryüzündeki yaşam için hiç de iyi bir haber değil. Kozmik radyasyonla yeryüzünde yaşam nasıl mümkün olabilirdi, kimse bilmiyor.

• Artan kütle çekim gücü, gezegenimizi de çekip başka bir gezegenle çarpışmasına yol açabilir.

Uygun yaşam koşulları oluşmuş olabilir

Bilim insanlarının dikkat çektiği bir başka konu da uzayda yaşam varsa, bunun bebek evrende bile gerçekleşmiş olabileceği. Zira bebek evrende sıcaklığı kozmik mikrodalga arkaalan ışınım sağlıyor. Yıldızlar olmasaydı bile gezegenlerin yüzeyinde kaya ve su oluşacak sıcaklığı bulmuş olabileceği belirtiliyor. Bilim insanları, “Dolayısıyla uzayda yaşam, -eğer varsa- bizim düşündüğümüzden çok daha eskiye dayanıyor olabilir. Eski dünyalarda yüzeyinde su olan, gezegenimizdeki gibi ilkel organizmalarla ya da daha gelişmişleriyle kaplı gezegenler bulunabilir” diyor.